Thị trường chứng khoán Việt Nam đang chứng kiến những biến động đáng kể từ đầu năm, ảnh hưởng đến danh sách các doanh nghiệp giá trị nhất trên 3 sàn. Trong số đó, Cảng hàng không (ACV) và Viettel Global (VGI) – hai đại diện từ UPCoM đang tỏa sáng vượt trội, khiến các tên tuổi niêm yết trên sàn HoSE phải chịu sự cạnh tranh gay gắt.
Tính từ đầu năm 2024, cổ phiếu ACV đã tăng 43%, VGI gấp 2,5 lần giá trị ban đầu. Sự bứt phá này giúp vốn hóa của ACV và Viettel Global vượt qua mốc 200.000 tỷ đồng. Điều này đưa hai “ông lớn” tại UPCoM vượt qua những tên tuổi như Vingroup, Vinhomes, Hòa Phát, FPT, Vinamilk và chỉ đứng sau Vietcombank, BIDV trong danh sách các doanh nghiệp giá trị nhất trên thị trường chứng khoán.
Số liệu cập nhật tính đến ngày 3/5/2024
Hiện tại, tổng vốn hóa của ACV và Viettel Global đã vượt qua mốc 406.000 tỷ đồng, vượt xa giá trị tổng cộng của hơn 300 doanh nghiệp niêm yết trên sàn HNX. Tuy nhiên, con số này mới chỉ đạt tương đương 1/3 vốn hóa của sàn UPCoM. Điều này cho thấy ACV và Viettel Global đang thể hiện sự trỗi dậy mạnh mẽ của sàn UPCoM.
Trước đây, UPCoM thường được coi là “sân chơi hạng 2”, nơi các cổ phiếu chất lượng không cao hoặc bị hủy niêm yết được tập trung. Sàn này có thanh khoản yếu và quy mô vốn hóa nhỏ hơn nhiều so với HoSE và HNX.
10 năm trước, vào cuối năm 2013, vốn hóa sàn UPCoM chỉ bằng 1/4 của HNX, ở mức hơn 26.000 tỷ đồng. Đến năm 2016, con số này tăng lên hơn 300.000 tỷ đồng, gấp đôi HNX. Cập nhật đến ngày 3/5/2023, với vốn hóa gần 1,28 triệu tỷ đồng, quy mô sàn UPCoM vượt xa gấp 4 lần của HNX và tương đương 1/4 so với HoSE.
Số liệu cập nhật tính đến ngày 3/5/2024
Sự tiến bộ đáng kể về lượng và chất lượng của UPCoM bắt nguồn từ việc Bộ Tài chính ban hành Thông tư 180/2015/TT-BTC, hướng dẫn về đăng ký giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chưa niêm yết. Thông tư này đã tạo đà cho hàng loạt doanh nghiệp Nhà nước cổ phần hóa và niêm yết trên UPCoM.
Bên cạnh ACV và Viettel Global, nhiều tên tuổi nổi tiếng như Vietnam Airlines (HVN), VEAM Corp (VEA), Becamex (BCM), Việt Tiến (VGG), Viettel Post (VTP), Viettel Construction (CTR), Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), PV Oil (OIL), VIMC (MVN), Vinatex (VGT) cũng đã tham gia sàn chứng khoán. Một số trong số này đã chuyển niêm yết sang HoSE, nhưng đa phần vẫn ở lại UPCoM và là những trụ cột của sàn này.
Ngoài nhóm doanh nghiệp Nhà nước, sàn UPCoM cũng thu hút nhiều doanh nghiệp tư nhân “khủng” như Masan Consumer (MCH), Masan High-Tech Materials (MSR), Masan MEATLife (MML), Gelex Electric (GEE), Đường Quảng Ngãi (QNS), Thuỷ sản Minh Phú (MPC)… Các doanh nghiệp này đã làm cho UPCoM trở nên sôi động hơn.
Hiện tại, UPCoM có tới 8 doanh nghiệp trong danh sách 50 doanh nghiệp có vốn hóa trên sàn chứng khoán trị giá tỷ USD, trong khi HNX không có doanh nghiệp nào góp mặt. Nhóm doanh nghiệp có vốn hóa trên 10.000 tỷ đồng có tới 16 doanh nghiệp giao dịch trên UPCoM, nhiều hơn đáng kể so với HNX. Với danh sách dài những lựa chọn chất lượng, chắc chắn UPCoM là một “mỏ vàng” đầy tiềm năng.
Số liệu cập nhật tính đến ngày 3/5/2024. Màu vàng là các doanh nghiệp trên UPCoM
Cần nhấn mạnh rằng, hầu hết những cổ phiếu hàng đầu trên UPCoM đáp ứng đủ điều kiện niêm yết trên HoSE hoặc HNX. Tuy nhiên, với một số lý do như chưa có nhu cầu huy động vốn, vấn đề sở hữu,… có nhiều doanh nghiệp chọn giao dịch trên sàn UPCoM thay vì niêm yết.
Ngoài ra, một số doanh nghiệp chọn giao dịch trên UPCoM như một bước đệm để sau này niêm yết. Những cổ phiếu được đánh giá tiềm năng trở thành “bom tấn” khi niêm yết cũng không thiếu trên UPCoM, nhưng đòi hỏi nhà đầu tư phải chấp nhận rủi ro để tiên phong trong xu hướng này.
Thông tư 180 quy định tất cả các công ty đại chúng (CTĐC) hình thành trước ngày 1/1/2016 mà không niêm yết trên Sở GDCK sẽ phải thực hiện đăng ký giao dịch trên hệ thống UPCoM trong vòng một năm kể từ ngày 1/1/2016. Với các CTĐC hình thành sau ngày 1/1/2016, trong vòng 30 ngày kể từ ngày UBCKNN có công văn xác nhận hoàn tất việc đăng ký CTĐC hoặc kể từ ngày kết thúc đợt chào bán chứng khoán ra công chúng phải thực hiện đăng ký giao dịch trên UPCoM.
Đối với DNNN cổ phần hóa dưới hình thức chào bán cổ phiếu ra công chúng, Thông tư 180 cũng quy định trong vòng 60 ngày kể từ ngày nhận được thông báo xác nhận kết quả chào bán của UBCKNN, doanh nghiệp phải hoàn tất thủ tục đăng ký chứng khoán tại VSD và đăng ký giao dịch theo quy định.
