Từ 1/7, giao dịch chuyển tiền trực tuyến trên 10 triệu một lần hoặc lũy kế trên 20 triệu mỗi ngày bắt buộc phải xác thực khuôn mặt với mẫu đã khớp với cơ sở dữ liệu tập trung về dân cư.
Hiện tỷ lệ giao dịch ví diện tử giá trị trên 10 triệu là dưới 1%, theo lãnh đạo một trung gian thanh toán. Còn theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, có khoảng 11% số giao dịch chiếm hơn 11% tài khoản của ngành ngân hàng phát sinh giao dịch chuyển tiền online trên 10 triệu đồng. Số tài khoản có tổng giá trị giao dịch trong ngày trên 20 triệu đồng chiếm tỷ lệ nhỏ, dưới 1%.
Một số ngân hàng gần đây liên tục thông báo khách hàng chủ động xác thực sinh trắc học bằng căn cước công dân gắn chip, để tránh gián đoạn giao dịch online giá trị lớn trong thời gian tới.
Đại diện Ngân hàng Tiên Phong (TPBank) chia sẻ, nếu khách hàng chưa có hoặc bị mất căn cước công dân gắn chip sẽ không có cơ sở để thu thập dữ liệu. Theo thống kê của Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06), có 87 triệu căn cước công dân gắn chip cấp cho công dân trong nước, vì thế rất ít trường hợp chưa có.
“Tuy nhiên, để tránh gián đoạn giao dịch online giá trị lớn, ngân hàng khuyến nghị khách hàng nếu chưa được cấp hoặc làm mất căn cước công dân gắn chip cần chủ động cập nhật, làm lại giấy tờ”, đại diện TPBank khuyến nghị.
Khách hàng chụp ảnh căn cước công dân gắn chip để xác thực sinh trắc học lần đầu trên ứng dụng, theo Quyết định 2345. Ảnh: Quỳnh Trang
Sau gần một tháng triển khai, TPBank cho biết mỗi ngày có trung bình 10.000 – 15.000 mẫu khuôn mặt và căn cước công dân được cập nhật vào kho dữ liệu của TPBank từ tất cả kênh. Trong đó, hơn 80% số này do khách hàng chủ động thực hiện trên ứng dụng của ngân hàng. “Chúng tôi tin tưởng sẽ phủ được hầu hết lượng khách hàng phát sinh giao dịch lớn trên kênh điện tử trước 1/7”, đại diện TPBank chia sẻ.
Ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Công thương (VietinBank) cũng cho hay đã có khoảng vài trăm nghìn khách hàng chủ động cập nhật xác thực sinh trắc học trên ứng dụng nhà băng. Từ đầu tháng 6, ngân hàng sẽ gửi thông báo tới khách hàng, ưu tiên trước với nhóm thường xuyên chuyển tiền trên 10 triệu hoặc chủ tài khoản trước đây được xác thực bằng căn cước công dân cũ (chưa gắn chip).
Bà Dương Mai Anh, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Công nghệ Vidiva – sở hữu ví điện tử Ting, cũng cho hay công ty đã sẵn sàng về mặt hệ thống. Dự kiến tới cuối tháng 5, ví điện tử này áp dụng với người dùng mới khi đăng ký lần đầu và tới đầu tháng 6 thông báo chính thức tới khách hàng hiện hữu.
Trên thực tế, một số người dùng lâu nay đã sử dụng tính năng xác thực vân tay, khuôn mặt trên điện thoại khi đăng nhập hoặc chuyển tiền bằng ứng dụng ngân hàng, ví điện tử. Tính năng này về bản chất là do hệ điều hành điện thoại thực hiện so sánh vân tay, khuôn mặt của người dùng với vân tay, khuôn mặt đã đăng ký trên thiết bị, sau đó truyền kết quả xác thực cho ứng dụng ngân hàng, ví điện tử.
Trong khi đó, việc xác thực sinh trắc học theo Quyết định 2345 phải dựa trên việc so sánh đặc điểm sinh trắc học của người dùng với đặc điểm sinh trắc học đã đăng ký tại dữ liệu dân cư quốc gia của Bộ Công an cung cấp hoặc qua VNEID – đang thí điểm. Do đó, bà Dương Mai Anh cho biết người dùng cần phân biệt giữa tính năng sinh trắc học thiết bị với sinh trắc học dựa trên dữ liệu dân cư quốc gia.
Theo đó, để có thể xác thực sinh trắc học lần đầu theo Quyết định 2345, khách hàng có thể tự thao tác trên ứng dụng ngân hàng. Quy trình này gồm ba bước: chụp ảnh mặt trước, sau của căn cước công dân; chạm căn cước công dân gắn chip vào đầu đọc chip trên điện thoại để truyền dữ liệu và cuối cùng là quét khuôn mặt.
Ngoài ra, khách hàng trực tiếp đến chi nhánh ngân hàng để được định danh bằng máy đọc NFC (Near- Field Communications – kết nối không dây trong phạm vi ngắn) tại quầy, nếu gặp khó khăn trong việc tự xác thực ở nhà.
Với nhóm khách hàng nước ngoài cư trú tại Việt Nam không được cấp căn cước công dân gắn chip, Ngân hàng Nhà nước cũng vừa có Quyết định 718, hướng dẫn. Theo đó, khách hàng nước ngoài có thể sử dụng hộ chiếu và đến trực tiếp chi nhánh ngân hàng, để được nhân viên hỗ trợ kiểm tra và cập nhật thông tin sinh trắc học của khách hàng vào kho dữ liệu; hoặc có thể đến LiveBank 24/7 để định danh vào bất kỳ thời điểm nào, đại diện TPBank cho biết.
Khách hàng chạm căn cước công dân gắn chip vào mặt sau điện thoại, vị trí có đầu đọc NFC, để xác thực sinh trắc học lần đầu qua ứng dụng ngân hàng. Ảnh: Quỳnh Trang
Hiện, điểm chung khiến các ngân hàng và ví điện tử lo ngại trong quá trình xác thực là ở khâu chạm căn cước công dân vào vị trí đọc chip trên điện thoại. Hiện tại, mỗi điện thoại, đặc biệt là dòng Android có các vị trí chip khác nhau.
Giám đốc Vidiva chia sẻ, người dùng có thể lúng túng trong việc xác định vị trí chip trên căn cước công dân và vị trí chip trên điện thoại.
Trên căn cước công dân, chip thường nằm ở vị trí dấu mộc đỏ. Còn mỗi điện thoại có các vị trí chip khác nhau, có thể nằm cạnh camera hoặc nằm chính giữa điện thoại. Lời khuyên theo bà Mai Anh, khách hàng nên di chuyển căn cước công dân lên xuống theo chiều dọc điện thoại cho tới khi hai chip tìm thấy nhau và giữ nguyên trong vài giây.
Giám đốc Vidiva cũng cho biết trên thị trường hiện nay, có nhiều dòng điện thoại thông minh cấu hình mạnh nhưng vẫn không có đầu đọc NFC. Chưa có thống kê chính xác về tỷ lệ khách hàng sử dụng các thiết bị này nhưng đây cũng là một trở ngại với nhóm khách của ví điện tử. “Chủ tài khoản ngân hàng vẫn được hỗ trợ bằng cách ra trực tiếp chi nhánh để được xác thực lần đầu. Còn với các ví điện tử với mạng lưới chi nhánh, văn phòng hạn chế, đây là vướng mắc với họ”, bà Mai Anh nói.
Ngoài ra, theo giới trong ngành, độ chính xác của giải pháp sinh trắc học chưa tuyệt đối. Việc bảo mật dữ liệu sinh trắc học của khách hàng cũng là một vấn đề cần được tính tới. Chi phí triển khai đối với các trung gian thanh toán cũng được đánh giá là cao, gồm giá khai thác chip, giá sử dụng dịch vụ eKYC của bên thứ ba…
Về phía người dùng, quy định hiệu lực từ 1/7 khiến một số khách hàng lo ngại phát sinh khó khăn, đặc biệt với nhóm khách lớn tuổi, không rành công nghệ hoặc điện thoại có vấn đề.
Thừa nhận có một bộ phận khách hàng có thể lúng túng bởi quy định mới, song giải pháp này theo các chuyên gia, mang lại nhiều lợi ích so với những lo ngại.
Theo đại diện TPBank, sử dụng phương thức xác thực sinh trắc học thuận tiện hơn cả các phương thức truyền thống trước đây như nhập OTP, nhập mã Pin vì trải nghiệm khá thuận lợi, khách hàng chỉ cần quét khuôn mặt. Việc này cũng khá quen thuộc với nhiều khách hàng đã sử dụng các tính năng mở khóa điện thoại bằng FaceID, Touch ID.
Ngoài ra trước đây, việc xác thực khách hàng dựa trên chứng minh thư, căn cước công dân cũ vẫn có tỷ lệ bỏ lọt giấy tờ giả mạo. Với việc ứng dụng sinh trắc học dựa trên căn cước công dân gắn chip, ngân hàng và ví điện tử sẽ giảm đáng kể tỷ lệ tài khoản ảo, vốn là vấn nạn khiến tình trạng lừa đảo trực tuyến khó kiểm soát lâu nay, bà Mai Anh chia sẻ.
Nhiều tội phạm công nghệ cao đột nhập vào hệ thống, hoặc dùng các chiêu thức khác nhau lừa tiền của khách hàng. Họ mở hàng loạt tài khoản ngân hàng, ví điện tử ảo và chuyển tiền vòng vòng để xóa dấu dòng tiền. “Ứng dụng sinh trắc học trong giao dịch trực tuyến sẽ khiến việc chuyển tiền lòng vòng khó hơn nhiều, qua đó, góp phần giảm được nạn lừa đảo”, bà Mai Anh nói.
Bên cạnh đó, chủ tài khoản cũng kiểm soát được rủi ro khi có thể phát hiện sớm những giao dịch trừ tiền đáng ngờ thay vì bị trừ một lúc số tiền lớn. Việc bổ sung thêm hàng rào sinh trắc học khi chuyển tiền giá trị lớn, giúp bảo vệ cho chính tài khoản của người dùng.
