Sau khi thẩm phán chủ tọa Juan Merchan ngày 28/5 thông báo kết thúc giai đoạn tranh tụng trong phiên tòa xét xử cựu tổng thống Donald Trump với 34 cáo buộc làm giả hồ sơ kinh doanh để chi tiền ém thông tin bất lợi, bồi thẩm đoàn 12 thành viên chính thức và 6 thành viên dự bị của tòa hình sự Manhattan, New York bắt đầu họp từ ngày 29/5 để luận tội ông Trump.
Đây được coi là quá trình dài và phức tạp, bởi bồi thẩm đoàn phải xem xét lại toàn bộ lời khai của các nhân chứng để xác định ông Trump có tội hay không. Quyết định cuối cùng cần có sự đồng thuận của toàn bộ 12 thành viên.
Phiên hội ý đầu tiên của bồi thẩm đoàn ngày 29/5 kết thúc sau gần 5 giờ làm việc mà không đạt được kết quả. 12 bồi thẩm viên được thẩm phán Merchan cho trở về nhà, lưu ý họ không được phép đọc hay nói về vụ kiện bên ngoài tòa án.
Sáng 30/5, ông Trump và đại diện phía công tố viên tiếp tục đến tòa án để chờ kết quả. Cựu tổng thống mặc vest tối màu, đeo cravat xanh dương. Trong số những người đi cùng ông có luật sư Todd Blanche và con trai thứ Eric Trump.
“Chúng ta lại tiếp tục nào”, ông Trump nói với báo giới trước khi vào phòng xử án. Ông không trả lời câu hỏi nào từ phóng viên.
Một lúc sau, 12 bồi thẩm viên, gồm 7 nam và 5 nữ xuất hiện, đi qua ông Trump và ngồi vào vị trí bồi thẩm đoàn. Họ không nhìn về phía cựu tổng thống. “Xin chào các bồi thẩm viên, hoan nghênh trở lại tòa”, thẩm phán Merchan phát biểu.
Theo yêu cầu từ bồi thẩm đoàn, ông Merchan đọc lại chỉ dẫn luận tội từ trang 7 đến trang 35, mất khoảng 30 phút. Bồi thẩm đoàn đề nghị được cung cấp tai nghe để xem xét các bằng chứng lưu trong máy tính xách tay của tòa án. Ông Merchan cho rằng họ cũng nên được cấp thêm loa.
Tranh ký họa thẩm phán Juan Merchan đọc tài liệu cho bồi thẩm đoàn trong phiên tòa ngày 30/5. Ảnh: Reuters
Toàn bộ bồi thẩm đoàn vào phòng họp kín để thảo luận. 6 bồi thẩm viên dự bị cũng tham gia quá trình này. Ông Trump cùng con trai và các luật sư rời phòng xử án sang phòng bên cạnh để chờ thông tin.
Khoảng 16h13, thẩm phán Merchan trở lại phòng xử và thông báo với các bên rằng ông sẽ cho bồi thẩm đoàn kết thúc ngày làm việc để trở về nhà trong khoảng 15 phút nữa. Thẩm phán sau đó vào phòng họp để trao đổi với các bồi thẩm viên.
Ông Trump cùng luật sư Blanche ngồi trao đổi tại bàn bào chữa với vẻ thoải mái nhất kể từ khi ông xuất hiện tại tòa từ giữa tháng 4.
Họ giống như những người bạn lâu năm đang chia sẻ một câu chuyện đùa. Vai Trump có lúc rung lên, thể hiện sự vui vẻ hiếm thấy của ông tại tòa, Kayla Epstein, phóng viên BBC, mô tả.
Mốc 16h30 trôi qua, ông Merchan chưa quay lại tòa. 16h36, thẩm phán chủ tọa xuất hiện với thông báo gây chấn động: Bồi thẩm đoàn đã có phán quyết.
Họ cần thêm thời gian để hoàn tất giấy tờ cần thiết, ông Merchan thông báo. Bồi thẩm đoàn gửi ghi chú thông báo kết quả thảo luận cho ông Merchan lúc 16h20 và xin thêm 30 phút chuẩn bị.
Ông Trump vẫn bình tĩnh, nhưng gương mặt không còn vui như trước. Ông trao đổi thầm với luật sư Emil Bove.
“Xin không phản ứng dưới bất kỳ hình thức nào”, thẩm phán Merchan nói trước khi bồi thẩm đoàn trở lại.
6 bồi thẩm viên dự bị xuất hiện, ngồi hàng ghế ngay sau các công tố viên. 12 bồi thẩm viên chính thức sau đó vào vị trí của bồi thẩm đoàn. Thư ký tòa án đặt câu hỏi với đại diện bồi thẩm đoàn về phán quyết với 34 tội danh của ông Trump. Người này trả lời “có tội” 34 lần.
Với phán quyết này, ông Trump đi vào lịch sử Mỹ, trở thành cựu tổng thống đầu tiên bị truy tố và kết tội. Ông cũng trở thành ứng viên đầu tiên của một chính đảng là tội phạm khi chạy đua vào Nhà Trắng.
Cựu tổng thống Donald Trump rời tòa hình sự Manhattan, New York ngày 30/5. Ảnh: AP
Các luật sư đều im lặng khi phán quyết được công bố. Phòng xử chỉ có tiếng gõ bàn phím của khoảng 60 phóng viên. Báo giới không nhìn thấy phản ứng của ông Trump khi phán quyết “có tội” đầu tiên được đưa ra. Máy quay tòa án tắt khi đại diện bồi thẩm đoàn trả lời, bởi các bồi thẩm viên cần được bảo vệ danh tính.
Máy quay bật trở lại vào cuối quá trình đọc kết luận, cho phép phóng viên thấy gương mặt Trump. Cựu tổng thống tỏ vẻ lạnh lùng, cau mày, nhưng không rõ có phải ông đang phản ứng với bồi thẩm đoàn hay không.
Từng bồi thẩm viên được yêu cầu xác nhận quyết định của họ. Ông Trump nghiêng người sang phải để nhìn theo. Tòa hỏi đây có phải quyết định của họ hay không, 12 bồi thẩm viên lần lượt trả lời “đúng” hoặc “đúng vậy”.
Thẩm phán Merchan cảm ơn bồi thẩm đoàn và bày tỏ cảm thông với gánh nặng mà họ phải chịu trong thời gian qua. “Các bạn đã thực hiện một nhiệm vụ rất áp lực và khó khăn”, ông Merchan nói. “Tôi thực sự ngưỡng mộ sự cống hiến của các bạn. Các bạn đã giúp vụ kiện có được sự chú ý tương xứng”.
Bồi thẩm đoàn rời phỏng xử án, không ai nhìn về phía ông Trump. Luật sư Blanche dường như ghi chú điều gì, sau đó đề nghị thẩm phán Merchan bác bỏ phán quyết từ bồi thẩm đoàn, do nó được đưa ra dựa trên lời khai không đáng tin cậy, định kiến của cựu luật sư Michael Cohen. Ông Merchan bác bỏ yêu cầu.
“Thẩm phán hỏi ‘yêu cầu bảo lãnh là gì?’. Các công tố viên đáp lại ‘không cần bảo lãnh’. Do đó, ông Trump rời đi và chúng tôi cũng lập tức theo sau”, Alice Gainer, phóng viên CBS News, kể lại. Cựu tổng thống sau đó lên xe, dường như trở về Tháp Trump.
“Gương mặt cựu tổng thống đỏ bừng. Ông ấy lúng túng bước đến nắm tay Eric. Tôi không rõ ông ấy muốn bắt tay con trai hay làm gì”, Gainer cho biết thêm.
Sau khi rời phòng xử, ông Trump có phát biểu ngắn trước các phóng viên, tuyên bố mình vô tội, khẳng định phiên tòa “gian lận và đáng hổ thẹn”. “Chúng ta sẽ đấu tranh tới cùng và sẽ giành chiến thắng để đưa nước Mỹ khỏi địa ngục”, ông nói, sau đó quay lưng rời đi, không nhận thêm câu hỏi nào từ phóng viên.
Ông Trump phát biểu sau khi bị tuyên có tội. Video: Reuters
Phía ông Trump đề nghị tòa tuyên án vào giữa tháng 7, để tránh xung đột với một vụ truy tố khác cựu tổng thống có thể phải trình diện tòa ở Florida. Các công tố viên không phản đối. Thẩm phán Merchan sau đó ấn định thời điểm tuyên án là 10h ngày 11/7 (21h ngày 11/7 giờ Hà Nội), vài ngày trước khi Đại hội Toàn quốc đảng Cộng hòa (RNC) bắt đầu.
RNC sẽ diễn ra ngày 15-18/7 tại bang Wisconsin. Ông Trump dự kiến nhận đề cử và trở thành ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa tại sự kiện.
Đội ngũ pháp lý của ông Trump có hạn chót là ngày 13/6 để trình kiến nghị trước khi tòa tuyên án. Hạn chót để phía công tố viên phản hồi là ngày 27/6. Thời hạn kháng cáo là trong vòng 30 ngày sau khi tòa tuyên án. Phiên phúc thẩm, nếu có, được cho là sẽ không diễn ra trước ngày bầu cử 5/11.
Làm giả hồ sơ kinh doanh là tội nhẹ nhưng nó bị coi là trọng tội cấp E nếu được thực hiện để che giấu tội khác. Cấp E là mức trọng tội thấp nhất ở New York, có thể bị phạt tới 4 năm tù và phạt tiền 5.000 USD. Luật New York quy định tổng hình phạt tối đa với tội danh cấp E không quá 20 năm tù.
Giới quan sát nhận định do ông Trump không có tiền án, vụ truy tố không mang tính bạo lực, thẩm phán Merchan có thể áp mức hình phạt khoan hồng và chỉ tuyên án tù thời gian ngắn hoặc đơn giản là phạt quản chế ông Trump với điều kiện nhất định.
(Theo BBC, CNN)
