Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc tăng cao, việc Elon Musk tận dụng ưu đãi trong nền kinh tế số một thế giới để chào hàng ở cường quốc Châu Á được cho là một động thái “đùa với lửa”.
Bài học từ Tiktok và Huawei chưa kịp quên, trong khi Tesla là một công ty Mỹ, do đó nó có khả năng tổn thương hơn khi phải nhận các hình phạt từ Washington.
Trên hai bờ Thái Bình Dương
Vào cuối tuần trước, tỷ phú Elon Musk của Tesla đã có chuyến thăm bất ngờ đến Trung Quốc để chào hàng dịch vụ xe tự lái của mình.
Sau vài giờ, Tesla đã được đưa vào danh sách gần 70 mẫu xe thông qua kiểm tra tuân thủ bảo mật dữ liệu tại Trung Quốc. Hãng Baidu cũng xác nhận hợp tác cung cấp quyền truy cập hệ thống điều hướng, bản đồ và dữ liệu của mình cho Tesla.
Elon Musk trong chuyến thăm Trung Quốc cuối tuần trước
Động thái này đã mở cửa cho Elon Musk bán công nghệ xe tự lái cho 1,6 triệu sản phẩm Tesla đang hoạt động ở Trung Quốc. Cổ phiếu của công ty đã tăng 15% sau khi Elon Musk rời Bắc Kinh, làm cho cổ đông có thể thở phào nhẹ nhõm khi mã cổ phiếu này đã giảm hơn 40% kể từ đầu năm 2024, trở thành cổ phiếu có kết quả tệ nhất trong chỉ số S&P 500.
Tuy nhiên, ở bên kia của Thái Bình Dương, tại trụ sở chính của Tesla tại bang Texas, mọi thứ lại diễn ra rất căng thẳng. Vào tối muộn ngày thứ 2 sau chuyến thăm bất ngờ Bắc Kinh của Elon Musk, ông đã gửi email đến ban giám đốc để sa thải 2 giám đốc cấp cao, trưởng phòng nhân sự và hàng trăm nhân viên của mạng lưới sạc nhanh “Supercharger” của Tesla.
“Tôi hi vọng việc sa thải này cho thấy rõ là chúng ta cần phải cắt giảm số lượng nhân viên để giảm chi phí… Trong khi một số giám đốc đánh giá vấn đề này rất nghiêm túc, hầu hết vẫn chưa chú trọng đến nó”, Elon Musk cảnh báo.
Phong cách quản lý không khoan nhượng của ông chủ Tesla không còn gì xa lạ khi Elon Musk cũng đã sa thải gần hết đội ngũ cựu nhân viên của Twitter-X sau khi mua lại mạng xã hội này với giá 44 tỷ USD vào năm 2022.
Tuy nhiên, việc tỷ phú xe điện này trở nên khắt khe hơn với thị trường Mỹ để tìm kiếm sự giúp đỡ từ Trung Quốc trong bối cảnh doanh số giảm đã khiến chính phủ Washington không hài lòng.
Xin nhắc lại rằng căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã gia tăng sau quyết định buộc Tiktok phải bán mình hoặc rời khỏi nền kinh tế số một thế giới. Việc bàn cãi về an ninh dữ liệu và công nghệ đang là tâm điểm của cuộc tranh luận giữa hai cường quốc tại bờ Thái Bình Dương.
Trong tình hình như vậy, việc Elon Musk thăm Bắc Kinh một cách bất ngờ được cho là cực kỳ nhạy cảm và có thể gây ra những hệ lụy trái ngược.
Cybertruck của Tesla ra mắt tại Trung Quốc
Mất giá
Tờ Financial Times (FT) nhận định hào quang của Elon Musk đang dần biến mất tại Mỹ khi người tiêu dùng, nhà đầu tư và thậm chí là các quan chức càng ngày càng mất kiên nhẫn với lời nói và hành động trái chiều của tỷ phú này.
Nhiều đại lý bán xe ở Mỹ cho biết người tiêu dùng có xu hướng mua xe của đối thủ Tesla để phản đối những phát biểu khiêu khích của Elon Musk trên Twitter-X, cũng như việc CEO này có hành động đi ngược lại với các cam kết trước đây.
Xấu hơn thế, việc sa thải gần như toàn bộ đội ngũ Supercharger gồm 500 người mà không có thông báo trước hay lời giải thích rõ ràng công khai càng gây thất vọng nhiều người và cổ đông đã nghi ngờ khả năng điều hành của Elon Musk.
Xin nhắc lại rằng Tesla có 50.000 trạm sạc trên toàn cầu và 15.000 trong Bắc Mỹ, trở thành tiêu chuẩn cho ngành xe điện và buộc đối thủ phải ký hợp đồng để sử dụng. Tuy nhiên, động thái sa thải gần đây đã khiến nhiều người đặt câu hỏi: điều gì đang diễn ra với Tesla?
Chuyên gia Ross Gerber của Gerber Kawasaki, đồng thời cũng là cổ đông của Tesla, cho biết Supercharger (điểm sạc nhanh) là phần dễ tạo ra lợi nhuận nhanh nhất cho Tesla khi công ty này độc quyền trong mạng lưới sạc xe điện.
Trạm sạc của Tesla
Do đó, việc sa thải hầu hết các nhân viên trong phòng này được coi là “một bước thụt lùi khủng khiếp”.
“Elon Musk đang sa thải nhiều nhân viên đã có đóng góp quan trọng cho thành công của Tesla chỉ vì những niềm tin hoặc tầm nhìn sai lệch thường xuyên. Doanh số tồi tệ của Tesla là do có một giám đốc tồi như vậy. Elon Musk chỉ quan tâm đến việc cắt giảm chi phí mà không thực sự giải quyết được vấn đề cốt lõi mà công ty đang phải đối mặt”, ông Gerber chỉ trích.
Vào tháng 4/2024, Elon Musk thông báo cắt giảm 14.000 lao động khi doanh thu quý I của Tesla giảm 9%, đồng thời cảnh báo tốc độ tăng trưởng doanh số có thể thấp hơn nhiều so với năm ngoái.
Để giải quyết tình hình này, Elon Musk đã giới thiệu dự án xe điện giá rẻ trị giá 25.000 USD, sau đó lại chuyển sang công nghệ taxi tự lái.
Đó là lý do khiến ông chủ Tesla sang Trung Quốc để chào hàng, trước thị trường xe điện tự lái đang phát triển mạnh mẽ với nhiều hãng ô tô điện địa phương giới thiệu kỹ thuật mới. Ngược lại, công nghệ tự lái của Tesla tại Mỹ đang được Bộ Tư pháp theo dõi do liên quan đến nhiều vụ tai nạn.
Tuy nhiên, các nhà đầu tư lo lắng rằng Tesla sẽ phải gánh chịu cơn giận dữ từ Washington vào thời điểm nhạy cảm này, sau khi Tiktok vừa bị ép buộc phải tách rời khỏi Trung Quốc.
Cú sốc cho Ấn Độ?
Việc Elon Musk coi trọng Trung Quốc không có gì là khó hiểu. Đây là thị trường lớn nhất của Tesla ngoài Mỹ.
Trung Quốc chiếm tới 50% doanh số và 20% công suất của Tesla vào năm 2023. Nhà máy của công ty tại Thượng Hải là một trong những nhà máy chính của Tesla trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trong khi đó, thị trường xe điện Mỹ đang giảm tốc nhanh. Báo cáo từ UBS cho thấy doanh số xe điện tại Mỹ tăng 60% vào năm 2022 và giảm xuống còn 47% vào năm 2023. Dự đoán rằng tỷ lệ này sẽ chỉ còn 11% vào năm 2024.
Xấu hơn nữa, thị phần của Tesla tại Mỹ đã giảm từ 62% năm ngoái xuống còn 51% hiện tại.
Tuy nhiên, các bước tiến của Elon Musk đến Trung Quốc cũng mang nhiều rủi ro, vì công nghệ xe tự lái của Tesla sử dụng máy ảnh thay vì cảm biến như các đối thủ thường làm.
Điều này làm cho sản phẩm của Elon Musk thu thập thông tin cá nhân dễ hơn và trở nên “nguy hiểm” khi tiếp cận các cơ sở nhạy cảm có yêu cầu bảo mật cao ở Trung Quốc.
Elon Musk hợp thức hóa việc “bắt cá hai tay”
Ngoài ra, việc Elon Musk hoãn chuyến thăm Ấn Độ để đến Bắc Kinh trước khi đến khu vực Nam Á cũng là một cú sốc cho nền kinh tế Ấn Độ.
Vào ngày 10/4, Elon Musk cho biết sẽ tới thăm Ấn Độ, tạo hy vọng xây dựng nhà máy Tesla trị giá 3 tỷ USD để thay thế Trung Quốc và trở thành công xưởng thế giới tại đây.
Tuy nhiên, kế hoạch chuyến thăm này đã bị hủy sau chỉ 10 ngày, và 9 ngày sau đó, Elon Musk đã có mặt tại Bắc Kinh.
Mặc dù Elon Musk đã bay đến Ấn Độ sau chuyến thăm Trung Quốc, nhiều chuyên gia cho rằng thị trường kinh tế Nam Á đã không còn quá quan tâm đến Tesla khi dự án nhà máy trị giá 3 tỷ USD đã bị “hủy bỏ”.
*Nguồn: FT
