Theo Cục Hàng không, giá vé máy bay của các hãng bay Việt Nam tăng là nằm trong xu hướng chung trên thế giới.
Nguyên nhân là do chịu tác động bởi giá nhiên liệu tăng cao; chênh lệch tỷ giá ngoại tệ; việc triệu hồi động cơ của nhà sản xuất Pratt & Whitney (PW) tác động đến việc giảm đội tàu bay khai thác trên thế giới, việc tiếp nhận các tàu bay mới và chi phí bảo dưỡng tàu bay dừng khai thác tăng; giá thuê tàu bay tăng cao; tình hình cung cầu vận tải hàng không.
Cục Hàng không chỉ ra các lý do khiến giá vé máy bay nội địa tăng cao. (Ảnh minh họa)
Cụ thể, theo số liệu của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), giá nhiên liệu Jet-A1 khu vực Châu Á ngày 26/4 là 100,25 USD/thùng.
Theo tính toán của Cục Hàng không, với biến động của giá Jet A1 và tỷ giá USD/VND, chi phí nhiên liệu tháng 4 của các hãng hàng không tăng 56,55% so với tháng 12/2014 và tăng 74,27% so với tháng 9/2015.
Điều này làm tổng chi phí tăng 37,66% so với tháng 12/2014 và tăng 53,24% so với tháng 8/2015 (là thời điểm ban hành quy định về khung giá vận chuyển trên chặng bay nội địa).
Tháng 4/2024, giá nhiên liệu bay Jet A1 khu vực châu Á là 100,25 USD/thùng, tương đương mức giá giai đoạn tháng 4/2023 (100,17 USD/thùng). Tuy nhiên, tỷ giá giai đoạn này (1 USD = 25.454 VND) biến động tăng 8% so với tháng 4/2023 (1 USD = 23.620 VND).
Với tỷ trọng các chi phí có gốc ngoại tệ của các hãng hàng không chiếm khoảng 75% tổng chi phí, chỉ tính riêng biến động của tỷ giá đã khiến chi phí của các hãng hàng không tăng gần 6% so với cùng kỳ.
Ngoài ra, chênh lệch về tỷ giá ngoại tệ ảnh hưởng đến chi phí đầu vào khi so sánh với năm 2019, giá nhiên liệu trong quý 1/2024 đã tăng 28 USD/thùng, tương đương 38,2% chi phí, qua đó làm chi phí khai thác toàn mạng phát sinh thêm 1.409 tỷ đồng.
“Nếu quy đổi ra đơn vị chuyến bay, mỗi 1 USD giá nhiên liệu tăng sẽ làm chi phí chuyến bay quý I/2024 tăng thêm 56,7 USD/chuyến. Đồng thời, tỷ giá VND/USD trong quý đã tăng 1.300 đồng so với năm 2019, dẫn đến chi phí hoạt động vận tải hàng không phát sinh thêm khoảng 823 tỷ đồng.
Tỷ giá bình quân trong quý I tăng làm chi phí tăng mỗi chuyến bay 23 triệu đồng. Bên cạnh đó, do nhiều chi phí vận hành hoạt động của hãng hàng không (thuê tàu bay, giá điều hành bay quốc tế …) được thanh toán bằng ngoại tệ (chủ yếu là USD) dẫn đến tăng chi phí cho hãng hàng không”
, Cục Hàng không cho biết.
Một nguyên nhân nữa được Cục Hàng không phân tích là đến ngày 2/5, tổng số tàu bay của các hãng bay Việt Nam là 199 chiếc, giảm 32 tàu bay so với năm 2023, trong đó số lượng tàu bay đang khai thác thực tế từ 165 – 170 tàu bay, giảm khoảng 40 – 45 tàu bay so với bình quân tàu bay khai thác trong năm 2023.
Thực trạng này xuất phát từ việc nhà sản xuất động cơ Pratt & Whitney (PW) đã triệu hồi động cơ PW1100 để kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu nhằm khắc phục lỗi sản xuất.
Tại Việt Nam, các động cơ này đang được sử dụng trên một số tàu bay A321NEO khai thác bởi Vietnam Airlines và VietJet Air nên sự việc này làm cho một số tàu bay phải dừng khai thác trong năm 2024 và năm 2025.
Thời gian đưa động cơ đi sửa chữa bị kéo dài. Năm 2019 chỉ cần 75 ngày thì hiện nay (2024) theo thông báo của PW cần 140-160 ngày, trường hợp đặc biệt lên đến 365 ngày.
Ngoài ra, kế hoạch nhận tàu bay của các hãng HKVN trong năm 2024 bị ảnh hưởng. Vietjet Air sẽ không nhận thêm bất kỳ tàu bay nào; Vietnam Airlines chỉ nhận thêm 2 tàu bay B787 vào tháng 6 và tháng 7/2024; các hãng hàng không khác đều thông báo không tìm được tàu bay thuê theo kế hoạch.
Các hãng hàng không Pacific Airlines và Bamboo thực hiện việc tái cơ cấu đội tàu bay nhằm tối ưu công tác quản trị, tiết giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh. Theo đó, hiện tại Pacific Airlines không khai thác tàu bay nào (giảm 10 tàu so năm 2023) và Bamboo chỉ khai thác 5 tàu (giảm 25 tàu so với năm 2023).
Bên cạnh đó, giá thuê động cơ đối với Airbus A321 là 48.000 – 50.000 USD/tháng vào năm 2019, tăng lên 80.000 – 100.000 USD/tháng vào năm 2024; giá thuê tàu bay Boeing B-787 là 160.000 USD/tháng vào năm 2022, tăng lên 370.000 USD/tháng vào năm 2024.
Giá phụ tùng vật tư tăng từ 10-13% so với thời điểm trước năm 2019 cũng là những nguyên nhân khiến giá vé máy bay tăng theo.
Cuối cùng, theo Cục Hàng không, việc giảm cung vận tải nội địa do giảm tàu bay là nguyên nhân ảnh hưởng đến biến động về giá vé, đặc biệt trong thời điểm cầu vận chuyển hàng không tăng cao do nhu cầu đi lại của hành khách tăng vào các dịp lễ, tết.
“Tình trạng chênh lệch cung cầu này, dự báo sẽ tiếp tục xảy ra trong giai đoạn cao điểm hè 2024. Điều này cũng gây ra áp lực nhất định lên giá vé trên các chặng bay nội địa, đặc biệt là các chặng bay đến các điểm du lịch, nghỉ dưỡng”
, Cục Hàng không nhận định.
Từ đầu năm 2024 đến nay, giá vé trung bình hạng phổ thông trên một số đường bay (giá đã bao gồm thuế, phí) của các hãng hàng không Việt Nam đều tăng so với cùng kỳ năm 2023.
Ví dụ, đối với đường bay Hà Nội – TP.HCM, giá vé trung bình của Vietnam Airlines (VNA) khoảng 2,64 triệu đồng (tăng 14% so với cùng kỳ năm 2023), Vietjet Air (VJ) khoảng 1,74 triệu đồng (tăng 25%), Bamboo Airways khoảng 2 triệu đồng (tăng 11%) và Vietravel Airlines khoảng 1,5 triệu đồng (tăng 15%).
Đối với đường bay từ Hà Nội và TP.HCM đi/đến Đà Nẵng: giá vé trung bình của VNA khoảng 1,8 triệu đồng/đường bay (tăng từ 17 – 26%), VJ khoảng 1,3-1,5 triệu đồng/đường bay (tăng 32 – 38%), Bamboo khoảng 1,3 – 1,6 triệu đồng/đường bay (tăng 13 – 29%) và Vietravel khoảng 1,1- 1,4 triệu đồng/đường bay (tăng từ 14%-20%).
Mới đây, Cục Hàng không đã có quyết định kiểm tra hoạt động bán vé, kê khai, niêm yết giá vé máy bay của các hãng hàng không Việt Nam.
Theo đó, thời hạn tiến hành kiểm tra là 3 ngày làm việc (từ ngày 7-9/5). Thời kỳ kiểm tra là từ ngày 1/1/2024 đến ngày ban hành quyết định này và các thời kỳ khác có liên quan đến nội dung kiểm tra.
Đoàn kiểm tra gồm 10 thành viên do ông Đỗ Hồng Cẩm, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam làm trưởng đoàn sẽ kiểm tra hoạt động bán vé, kê khai, niêm yết giá vé máy bay tại các hãng hàng không.
